쿺

Настоящий Ингушский Форум

Информация о пользователе

Привет, Гость! Войдите или зарегистрируйтесь.


Вы здесь » Настоящий Ингушский Форум » Персоналии » Яндиев Джамалдин


Яндиев Джамалдин

Сообщений 1 страница 6 из 6

1

[youtube]http://www.youtube.com/watch?v=Yk_ZwjSEtME&feature=player_embedded[/youtube]

Один из самых талантливейших ингушских поэтов, которого еще при жизни признали классиком ингушской литературы, Яндиев Джамалдин Хамурзиевич родился 15 октября 1916 года в селении Балта Пригородного района Чечено-Ингушской АССР в семье горца-крестьянина. В 1925 году поступил в Балтийскую сельскую школу, проучился в ней четыре года. С 1929 года — он студент подготовительного отделения Ингушского индустриального техникума, который заканчивает в 1936 году. В том же году Джамалдин Яндиев начал работать литературным сотрудником газеты «Ленинский путь». С 1937 года — он литературный сотрудник и редактор Чечено—Ингушского книжного издательства. С 1938 по 1944 год — председатель правления Союза писателей Чечено—Ингушской АССР. С 1944 по 1956 год работал на хозяйственных должностях в городе Фрунзе. С 1956 по 1958 год учился на двухгодичных курсах при Союзе писателей СССР в г.Москве. С 1959 года — редактор Грозненской студии телевидения. С июня 1967 года — литературный консультант Союза писателей ЧИАССР. Еще на школьной скамье начал писать небольшие лирические стихотворения, помещал их в рукописных журналах и стенных газетах. Печататься начал в 1936 году и первыми же своими произведениями обратил на себя внимание читателей и литературной общественности. Многие свои произведения этих лет поэт посвятил теме коллективизации и индустриализации его обновленной Родины, ее доблестным Вооруженным Силам. Лучшие произведения поэта вошли в коллек¬тивный сборник ингушских поэтов «Наши пес¬ни», изданный в 1940 году. Первый самостоятельный сборник стихов поэта вышел в 1941 году. День ото дня, с каждым новым стихотворением расло мастерство одаренного поэта. Он неустанно расширяет тематику своих стихов, искал все новые и новые возможности художе¬ственного отображения и воплощения жизни, помыслов и дум своих современников. Особого расцвета творчество Дж.Яндиева достигло в период Великой Отечественной вой¬ны, когда голос поэта начинает звучать набатом. «Верьте!», «Если хочешь жить», «Земля горит и плачет», «Идем, идем», «Мать», «Как каждого горца», «Песня о Мазаеве», «Не отдадим Роди¬ну», «Мы идем на фронт» — вот названия не¬скольких его стихов и песен, появившихся бук¬вально в первые же дни войны. С тех пор по день своей смерти поэт издал более десяти поэтических сборников, несколько из них в Москве. С уверенностью можно ска¬зать, что в каждом из них много мыслей, много поэзии и раздумий. Стихи поэта стали народными, их знают и любят. Такие «вечные темы» искусства, как лю¬бовь, дружба, верность и т.д., поэту удалось ок¬ропить живой водой современности. И именно поэтому нам дорога взволнованная и умная гра¬жданская и публицистическая лирика поэта, которая зовет быть лучше, краше, добрее. Творческие достижения поэта получали высокую оценку народа. В связи с 50-летием со дня рождения и за заслуга в развитии ингушской советской литерату¬ры поэт был награжден орденом «Знак почета». О том, что даже после смерти поэта его творчество пользуется широкой популярностью говорит то, что стихи его переводились на русский, украинский, грузинский, польский, ка¬захский, кабардинский, эстонский, балкарский, осетинский, кумыкский, лакский, аварский и другие языки. Довольно часто произведения поэта появлялись и в таких центральных журналах, как «Октябрь», «Дружба народов», «Наш современник», «Огонек», «Дон» и т.д. Член Союза писателей СССР - с 1938 года. Указом президента Республики Ингушетия от 15 декабря 2006 года имя выдающегося ингушского поэта Джамалдина Хамурзиевича Яндиева присвоено республиканской Национальной библиотеке Республики Ингушетия. — Только у великого народа мог вырасти такой великий поэт, как Джамалдин Яндиев и такой великий прозаик, как Идрис Базоркин, — сказал недавно выступая в г.Малгобеке широко известный балкарский ученый и писатель Алим Теппеев.

0

2

0

3

Даьхе

Б1арга мел еза
Й1аьха я хьо,
Дега мел хета
Шера я хьо,
Ва со кхеваь,
Ва са Даьхе.
Йи1ий б1арг санна
Хоза я хьо,
Наьна дог санна
Тешаме я хьо,
Ва со кхеваь,
Ва са Даьхе!
Хьа во сона ма гулда,
Хьа диках со ма валва!

Со ваьча

Со ваьча лоамашка
Лаьча дек,
Г1оттача 1уйренца
Сийрда т1оа сег.
Со ваьча лоамашка
Шурий шовдаш сувс,
Аькханга сатувсаш
Аькха ц1увз.
Цига, наьна дог санна,
Фо ц1ена да,
Йи1ий уйла санна,
Сигале къаьга я.
Михца къувсаш,
Г1алаш яьг1ача,
Вахарах хьогаш,
Са да ваьхача,
Саьга сай
1ехача хана,
Лаьча лаьчанга
Кхайкача хана,
Елаенна ваьв со
Са мискача нанас.

Ага илли

Ший дог теркош санна, хоза
Дахчан ага теркош,
Йохийташ шорто оаз,
Яг1а нана илли доахаш:
"Вижалахь, нане, вижалахь,
Мерзача набарах, мерза,
Тхьовсалахь, нане, тхьовсалахь,
Хозача набарах, хоза.
Леларгвац хьо саг1а дехаш,
Яхаргдац хьох эздий вац,
Хьувзаргвац хьо ираз лехаш,
Аргдац хьох ды дика бац.
Гургъяц хьона аьрга къел,
Хургвац хьо, гож хьалхабаьнна, -
Лоаман босешка мухьарч кхухьаш
Леларгвац хьо, букъ т1абаьнна.
Хьалкхе, хьалкхе, нанена вахарг.

Кхоане я хьога хьежаш...
Хьалкхе, ч1оаг1ле, дукхавахарг,
Даьхе я хьо везаш.
Кхухьаргвац хьо есарийла,
Леларгвац хьо ираз дехаш.
Дунен т1а вахаргва сатийна,
Яхача замах велакъежаш.
Мехка юкъе вахаш-лелаш,
Лелоргъяц 1а даьшкара цхьоал,
Сашорта дог кер чу делаш,
Дергда 1а хьайна доал.
Хьалкхургва хьо 1илма дешаш,
Мехка да хургва хьох.
Хьоцар вахар дукха дезаш,
Хьалкхе, хьалкхе, нанена вахарг,
Кхоане я хьога хьежаш...
Со а дунен т1а хоза яхаргья.
Хьалкхе, ч1оаг1ле, дукхавахарг,
Даьхе я хьо везаш".

0

4

Йи1ий илли

Нокхармоза хинна, хьо араваьлча,
Хоза зиза хинна яг1аргьяр со.
Дуне довза, аьнна, хьо новкъа ваьлча,
Наькъахо хинна, хьона техьаяргьяр со.

Хьогал йоае, аьнна, хьо хьаста веча,
Шийла шовда хинна д1аоттаргьяр со.
Б1айха малх хинна, хьо д1аэттача,
Сийрда седкъа хинна хьежаргьяр со.

Оалалга доацаш
Хьо веза сона.
Дувцилга доацаш
Хьо веза сона.

Тирк

Тирк доаг1а, лоамашта юкъе г1олла хьувзаш,
Ший чехка талг1еш бердех етташ,
Цкъаза, цхьа ашараш лекхаш,
Цкъаза, ломо мо ц1ог1а детташ.

Цкъаза дода гон т1а хехка дын хуле,
Сийна кхес михца ловзаеш.
Шортта хьежаш латт цунга сигале,
Ший сийрда седкъий лепадеш.

Цкъаза, цхьа них санна сувсаш,
Из дода к1ай чопаш беш,
Цкъаза, меца борз хиле, увг1аш,
Дода, каетташ, лаьтта удадеш.

Наггахьа к1аьдлий, шорто шершаш,
Из дода бердаш лувчадеш.
Талг1ен техьа талг1и етташ,
Уж лоамаш декадеш.

Цун майрача ц1ог1анга ладувг1аш,
Улл сатийна со ваь са юрт.
Лаьттан т1а боамбе кулг хьекхаш
Бода сийрдабаьнна бутт.

Гуйра

Т1айоаг1а из йиза гуйра,
Хьуна г1а шортта дожаш латт,
Шийлаг1а ух хьалхарчул 1уйре,
Зарздоалаш доаг1а лаьтта.

Желашка уха бений жа хиле,
Йоаг1а морхаш мухан духьале еш,
Цу сийнача даьрен сигале
Г1айг1ан т1а йиге, елхаш.

Ахканца 1адика ювцаш,
Оалхазараш в1ашаг1детталу,
Ахканна боахаш ловца,
Цар лоамаш декаду.

Лаьтта 1ажаг1дийрза,
Малха к1ал бессазадаьннад,
Берката гуйра чуэца
Ахархой а арабаьннаб.

Наьна лаьтта

Шоаш гаьнарча мехка болхача хана,
Са даьша чокхе бустам чу кхихьад хьо,
Аз а се ара лелаш, гаьнна,
Сай дог санна, сайца леладаьд хьо,
Сий дола са наьнна лаьтта!

Хьо шоашта дезаш хиларах
Са даьша ламаза корта бийттаб хьона,
1а са къонахчал, са сий лорадарах
Сона деза хьо, наьна накха санна,
Са даьй хьацарца йийхьденна,
Сий дола, са наьна лаьтта.

Хьалкхийча безам чам бовзийтаб 1а,
Сай уйла, са дог деладеш,
1уйренца сона илле оаз хазийтай 1а,
Лакха лоамаш декадеш,
Са даьй хьацарца йийхьденна,
Са даьй ц1ийца хьанденна,
Сий дола са наьна лаьтта.

Дув буъ аз хьона,
се дийна мел ва,
Хьа хоам бе,
Дош лу аз хьона
сай мотт мел лув
Хьо хестаде,
Вай сий дола, са наьна лаьтта!

0

5

Хьо деттале, са дог,
Хьо деттале!
Ткъам баьккха оалхазар ва санна,
Шо хьувза, са уйлаш,
Шо еттале!
Михо човхабаь 1аьржа форд
Ва санна.

Лоама кертера даьнна хий
Шаьрача ара товжаш санна,
Ха д1аяха, пхаьнашкара ц1ий
Хьанз дег1аца лел лаьг1денна.
Хьо деттале, са дог,
Хьо деттале!
Ткъам баьккха оалхазар ва санна,
Шо хьувза, са уйлаш,
Шо еттале!
Михо човхабаь 1аьржа форд
Ва санна.

Хьо ловза, са илли,
Хьо дека, са илли,
Хьо дунен т1а г1олла
Сийрдадаьле лела.
Из лоаман коача
Лаьче хиле,
Хьо г1оздаьле тахан
Ловза, дела!
Доккхача дунен
Езаш хозале,
Хьо лаьттан букъа т1а
Майра лела, -
Хестаеш таханара
Кортамукъале,
Хьо адамий дегашка
Декале!
Са илли, бера ага
Шорта хьаьсте,
Набара ткъам
Лостабе,
Ньана дега чу
Й1овхалца лесте.
Наьна б1арг
Белабе.
Хьо ловза, са илли,
Хьо дека, са илли.
Хьо дунен т1а г1олла
Сийрдадаьле лела,
Из лоаман майра
Лаьче хиле,
Хьо г1оздаьле тахан
Ловза, дела!

Сигалара бож
Дог1а т1адам,
Б1аргара бож
Б1арга т1адам.
Дог1а т1адам,
Бежа бий ца ховш,
Лаьтта бай д1абоал.
Б1арга т1адам,
Оза йиш йоацаш,
Беза хиле,
Пхо санна дегах
Чакхбоал.

***
Безам, хьо сенна беза,
Чам баоцаш хилча,
Къонал хьанна еза,
Къонал беркате ца хилча?

Шортто бийса т1айоаг1а
Сатоссаргдолда ховш,
Сигалара дог1а доаг1а
Лаьттана беркат луш.

0

6

Лакхача лоамашка
Лоа диллад,
Шерача арешка
Йис йижай.

Лоамашкара лоа
Малхо дошоргда,
Арешкара йис
Михо йодоргья.

Ала сога, хьайна хой,
Са боккха бала
Хьа безамо ца бошой,
Хьан бошоргба,
Ала сога, ала!

Г1еттача малхо сана 1а сонна,
1а сона й1овхал тел,
Б1аьстанца хозъенна,
Хьо сона хьлхашка лел.

1аьржача даьре к1ажараш
Хьа баламаш т1а хьувз,
Хьарг1ан ткъама ц1ацкъамаш
Хьа б1аргаш т1а ловз.

Хьа доккха, 1аьржа б1аргаш
Согахьа безаме хьеж,
Хьа тоам бола бордаш
Шорто делакъеж.

Са дега г1оз! Хьо гучаяьлча,
Ди къаьгача мо сона хет,
Хьо б1арга къайла яьлча,
Бийса еча мо сона хет.

Илли ала, илли даха, са дог, -
1а мерза ашараш лекха,
Хоза оаз айеш ма могга,
Б1аьстан оалхазар хиле, дека.

Хьо ловза са илли, г1оздаьле,
Дезаргдац хьа дунех хьега,
Б1астан 1уйре санна къаьге,
Хьо адамий дегашка дека!

Хьо г1атта, ловза, са дега г1оз,
Наьна лоамаш декадеш,
Й1аьха йохийташ хьай оаз,
Адамий дегаш деладеш.

Наьна йоавхал йиц ца луш,
1а вай наьначе хоастае,
Лаьттан т1а даха к1аьд ца луш,
Хьай мукъа ткъам лостабе.

Илли ала, илли даха, са дог, -
1а мерза ашараш лекха,
Хоза оаз айеш ма могга,
Б1аьстан оалхазар хиле, дека.

0


Вы здесь » Настоящий Ингушский Форум » Персоналии » Яндиев Джамалдин